دستگاه گوارش(Digestive system) زنبورعسل

مطالب و مقالات ارسالی در مورد زنبورعسل و زنبورداری که توسط دوستان و کاربران ارسال شده است.
پرورش ملکه زنبورعسل,اصلاح نژاد,اصلاح نژاد,بيماريها وافات زنبورعسل,بازديد كندو و نگهداري,تجهيزات زنبورداري,لغات انگليسي زنبورعسل,اخبار و متفرقه,
شكل شناسي و فيزيولوژي,تغذيه زنبورعسل وزمستان گذراني

مدیر انجمن: mellifera

نمایه کاربر
mellifera
مدیر سایت زنبورعسل ایران
مدیر سایت زنبورعسل ایران
پست: 4166
تاریخ عضویت: پنج‌شنبه ۲۵ آذر ۱۳۸۹, ۱۲:۰۰ ق.ظ
محل اقامت: آذربایجان شرقی-مرند
تشکر کرده: 4565 دفعه
تشکر شده: 2800 دفعه
تماس:

دستگاه گوارش(Digestive system) زنبورعسل

پست توسط mellifera »

[JUSTIFY]دستگاه گوارش(Digestive system)

دستگاه گوارش بطور ساده لوله اي است كه از داخل بدن گذشته و محيط اختصاصي داخلي را براي تغيير مكانيكي و شيميائي غذا و انتقال آن به سلولهاي جذب كننده فراهم مي نمايد .

بطور كلي در دستگاه گوارش سه قسمت اصلي ديده مي شود.

1)يك قسمت فرو رفتگي قدامي كه از اكتودرم منشاء گرفته و تشكيل استومردئوم ( stomodarum) يا روده قدامي ( foregut ) را مي دهد.

2)يك قسمت مياني كه از آندروم منشاء گرفته و قسمت مزنترون ( mesenteron ) يا روده مياني ( midgut) را تشكيل مي دهد.

3)يك قسمت تو رفتگي خلفي با منشاء اكتودرمي كه پروكتودئوم ( proctodaeum ) يا روده انتهائي ( hingut ) را تشكيل مي دهد .

ديواره كانال گوارشي از يك لايه سلول تشكيل شده كه روي غشاء قاعده اي ( membrane basement ) ( b.m ) قرار گرفته است . سطح داخلي قسمتهاي با منشاء اكتودرمي از يك پوشش كوتيكولي نازك كه به كوتيكول پوشش بده متصل است پوشيده شده است كه اين حالت دقيقا شبيه اندامهاي سطحي بدن است كه لايه سلولي روده مشابه لايه اپيدرم پوست مي باشد . قسمت مياني ( روده مياني ) به واسطه منشاء آندودرمي آن ، از نظر ساختماني فرق مي كند و فاقد پوشش سطحي كوتيكولي است ولي بجاي اين پوشش داراي صفحات نازكي بنام غشاء پريتروفيك ( peritrohic membrane ) است كه باعث محافظت از سلولهاي اپي تليالي روده مي شود .

فضاي بسته حاصل از قطعات دهاني را حفره جلودهاني ( preoal cavity ) مي گويند اين حفره از طرف قدام بوسيله لب بالائي ( labrum ) و كليپه اوس ( clypeus ) بسته شده است . ديواره داخلي اين قطعات تشكيل سقف حفره دهاني را داده كه ناحيه فوق حلقي ( epipharynx ) مي نامند . حفره جلو دهان از هر طرف بوسيله آرواره هاي بالائي و آرواره هاي پائيني محدوده شده است كف دهان يا ديواره عقبي حفره رهاني بوسيله لب پائيني تشكيل مي شود .

در داخل حفره دهان يك برآمدگي وجود دارد كه هيپوفارينگس ( hypopharynx ) مي نامند .دهان در بالاي هيپوفارينكس و پائين اپي فارينكس به داخل حفره جلو دهاني باز مي شود . قسمت قدامي حفره جلو دهاني را سيباريوم ( cibarium ) مي نامند . حفره جلو دهاني در زير هيپوفاريكس و روي لب پائين داراي حفره اي است كه حفره بزاقي ( salivarium ) مي نامند كه بزاق ترشح شده از غده بزاقي از اين طريق به داخل حفره دهاني مي ريزد .

اولين ناحيه مشخص و مجزاي روده قدامي حلق ( pharynx ) است . اين عضو شديدا عضلاني ، در انتهاي دهان قرار گرفته و داراي يك لايه داخلي عضلات طولي و يك لايه خارجي عضلات حلقوي است كه با عمل توام اين عضلات غذا به طرف عقب رانده مي شود و از طريق مري ( esophgus ) به چينه دان ( crop ) يا كيسه عسل

( honeysac ) وارد مي گردد . مري صرفا يك قسمت لوله اي روده قدامي است كه به چينه دان كيسه اي شكل وصل مي شود و هيچ مرز مشخصي بين چينه دان و مري وجود ندارد بلكه به طور غير قابل مشاهده اي در هم فرو رفته اند . تمام قسمت هاي داخلي روده قدامي با يك پوشش كيتيني حلقوي انعطاف پذير و عموما نفوذناپذير پوشيده شده اند هيچ گونه آنزيمي بوسيله سلولهاي اپي درمي اين ناحيه توليد نمي شود . اما آنزيمهاي بزاقي همانند آنزيمهاي روده مياني مي توانند روي غذا عمل نمايند . زماني كه غذا در چينه دان ذخيره شده است بدليل پوشش كيتيني آن ، جذب غذا شديدا محدود است .

عبور غذا از چينه دان بوسيله يك عضو پيچيده و تودرتو بنام پيش معده ( proventiculus ) كنترل مي شود . پيش معده نيز همانند حلق داراي يك پوشش عضلاني قوي است كوتيكول سطح داخلي پيش معده به شكل دندانهاي قوي ، پهن و تيزي در آمده است كه در زنبور عسل تشكيل يك دريچه قيف مانند چهار لوبي را مي دهد ، كه اين قسمت به عنوان يك صافي و تنظيم كننده عبور غذا عمل مي كند و از طرف ديگر امكان برگشت آنزيمهاي گوارشي از روده مياني به داخل چينه دان را فراهم مي نمايد . اعتقاد بر اين است كه اين دندانها غذا را به اجزاء ريزتر تبديل مي كنند .

قسمت آخر روده قدامي در روده مياني فرو رفته كه در اين ناحيه دريچه قلبي يا كاردياك ( cardiac valve ) وجود دارد ، كه عمل آن تا حال به عنوان يك دريچه واقعي مورد سوال است . سلولهاي موجود در اين ناحيه ( حد فاصل دريچه كاردياك و روده مياني ) مسئول ترشح غشاء دور غذا يا غشاء پريتروفيك ( peritrophic membrane ) مي باشند . روده مياني يا معده گوارشي ( ventrieulus ) به قسمت هاي مجزائي كه از خارج قابل تشخيص باشند تقسيم نشده است . ولي از طرف داخل ، اپي تليوم روده مياني از نظر بافت شناسي ممكن است به نواحي مجزائي تقسيم شده باشد .

روده مياني توسط دريچه پيلور ( pyloric valve ) به روده خلفي يا روده انتهائي متصل مي شود .

روده خلفي از قسمت هاي زير تشكيل شده است .

(1)-روده باريك - (heum -(2 روده كلفت colon ( اين دو قسمت را توأما روده قدامي ( anterior intestine ) هم ناميده اند) -(3)- ركتوم يا راست روده ( rectum ) و ( 4) - مخرج anus ناحيه ركتوم به صورت يك مخزن درآمده و در مواقع ضروري مدفوع را مدتها در خود ذخيره مي كند مثلا در مواقعي كه هوا سرد بوده و زنبور از كندو و خارج نمي شود و مجبور است روزها مدفوع را دفع نكند ، مدفوع در ركتوم ذخيره مي شود تا اينكه در موقع مناسب از كندو خارج شده و آنرا دفع نمايد .

ركتورم داراي جيب ها يا حفره هائي بنام جيب هاي ركتومي ( rectal pads ) مي باشد كه نقش ترشحي و جذبي دارند . بطوريكه ترشحات آنها باعث خيس شدن مدفوع و راحت دفع شدن آن مي گردد و همچنين بعضي از مواد ضروري كه از قسمت هاي قدامي لوله گوارشي وارد آنجا شده اند دوباره جذب مي شوند .

براي بيرون آوردن لوله گوارشي از بدنزنبور به اين گونه عمل مي شود كه بايد زنبور را محكم در دست چپ طوري نگه داشت كه انتهاي شكم را محكم گرفته و به طرف خارج مي كشيم و با فشار ملايم لوله گوارشي از محوطه شكم خارج مي شود كه مي توان آنرا روي يك لام شيشه اي قرار داده و در زير لوپ يا ميكروسكوپ قسمت هاي مختلف آنرا مشاهده نمود.

An مخزنAlnt روده باريك ، GL گلوسا Hs كيسه عسل ، Md آرواره بالا Mth دهان ، De مري Pmp پمپ مكشي Pvent ، پيش معده روده بزرگ ( راست روده ) .SID لوله بزاقي SID سوراخ خروج مواد بزاقي ، Vent معده گوارشي ، Cmcl ماهيچه هاي حلقوي Epth لايه غير سلولي معده گوارشي ، Smth دريچه بالائي پيش معده ، ( دريچه كاردياك ) ، VIV دريچه پايين پيش معده ( دريچه پيلور )

هضم مواد غذائي

مواد غذائي در اثر قطعات دهان به ذرات ريز تبديل شده و از همان لحظه ورود تحت تاثير آنزيمهاي بزاق قرار مي گيرد و تا حدودي به اجزاي تشكيل دهنده اش تجزيه مي گردد مثلا آنزيم آميلا بزاق باعث تغيير نشاسته به مالتوز و آنزيم اينورتاز باعث تغيير ساكاروز به گلوكز و فروكتوز مي شود و مراحل هضم و جذب نهائي آنها در روده مياني صورت مي گيرد.

زنبور عسل آنزيم اينورتاز را به شهد جمع آوري شده اضافه كرده كه تغييرات لازم را در آن ايجاد مي كند . غذا بعد از اينكه وارد چينه دان يا كيسه عسل شد اگر شهد يا مواد قندي باشد ايجاد مي كند . غذا بعد از اينكه وارد چينه دان يا كيسه عسل شد اگر شهد يا مواد قندي باشد توسط آنزيمهاي موجود در بزاق مراحل مقدماتي هضم را طي كرده كه اگر تبديل به عسل شوند به داخل سلولهاي شش گوش مومي شانها برگردانده مي شود و اگر جهت تغذيه زنبور مورد استفاده قرار گيرد به طرف روده مياني هدايت مي شود و مراحل نهائي هضم و جذب را مي گذارند مواد غذائي جامد وسخت در حين عبور از چينه دان توسط دندانهاي كتيني موجود در ناحيه پيش معده به قطعات و ذرات ريزتري خرد شده و بعد از تغييرات لازم وارد روده مياني مي گردد مواد غذائي در قسمت پيش معده در داخل غشاءهاي كيتيني – پروتئيني نفوذپذير محصور مي شوند كه اين غشاء را غشاء دور غذا يا غشاء پريتروفيك ( peritrophic membrane ) مي نامند و اين غشاء يك ورقه نازك وسست در روده مياني و روده خلفي است كه از كيتين و پروتئين درستشده و از نظر ساختماني يك شبكه فيبروزي يا يك پوشش ورقه اي نسبتا نفوذپذير براي آنزيمها و توليدات گوارشي است . اين غشاء به احتمال قوي در جهت محافظت از اپي تليوم روده مياني در مقابل خراشهاي ناشي از تكه هاي غذاو لغزنده و راحت كردن حركت غذا عمل مي كند و همچنين مي تواند به عنوان يك صافي حركات مولكولها و ميكروبها را در بين محوطه روده و سلولهاي اپي تليال آن كنترل نمايد .

غشاء دور غذا به اين شيوه ترشح مي شود كه سلولهاي ترشحي ناحيه دريچه كاردياك در هم فرورفته و در ابتداي روده مياني يك ورقه لوله اي يا دايره اي شكل را در اطراف گلوله هاي غذا مي اندازند . در زنبور عسل به دليل اينكه اين غشاء بطور منقطع ترشح مي شود مواد غذائي در داخل گلوله هاي محصور مي شوند ولي در برخي از حشرات ديگر اين غشاء به طور مداوم ترشح مي گردد و تشكيل يك لوله را مي دهد تمام فراينده هاي هضم و جذب گوارشي در داخل اين گلوله ها صورت مي گيرد .

تجزيه شيميائي غذا بوسيله آنزيمهاي موجود در بزاق يا برگشت داده شده از روده مياني صورت مي گيرد . غدد لبي وسلولهاي ترشحي اپي تليوم روده مياني منابع اوليه مايعات گوارشي اند عمل هيدروليتيكي و كاتاليتيكي آنزيمها تركيبات آلي پيچيده موجود در غذا را شكسته و آنها را به ساختمان مولكولي قابل جذب توسط سلولهاي اپي تليال روده مياني تبديل مي كنند . آنزيم پروتئاز شبيه به تريپسين پستانداران بوده و در محيطهاي خنثي يا قليائي فعال است . اين آنزيم پروتئينها را از ناحيه اتصالات پپتيدي شكسته و قابل جذب مي نمايد . آنزيمهاي پپنيدازي ( Peptidases ) موجود در مايعات گوارشي و سلولهاي اپي تليال روده باعث شكستن پروتئينها ، پپتونها ، دي پپتيدها و آمينو اسيدهاي آزاد مي شوند آنزيم هاي ليپاز ، تري گليسريد چربيهاي گياهي و حيواني را هيروليز كرده و باعث توليد اسيدهاي چرب و گليسرول مي شوند .

تجزيه كننده هاي كربوهيداتها يا ركبوهيدرازها ( carbohydrases ) عبارتند از آلفا و بتا – گلوكوزيد از ( a. b – glucosidase ) ، آلفا و بتا – گالاكتوزيداز ( a.b – glucosidase ) بتا اچ فروكتوزيداز ( b.h – fructosidase ) و آميلاز كه باعث تجزيه قندها مي شوند .

جذب مواد غذائي (Absorption)

اپي تليوم روده مياني و خلفي نواحي جذب مواد غذائي اند . جذب در ناحيه چينه دان خيلي بندرت صورت ميگيرد چرا كه اين عضو بوسيله يك غشاء كوتيكولي پوشيده شده است .

قندهاي مونوساكاريدي ، مخصوصا گلوكز ، بدون دخالت يك مكانيسم انتقال فعال ، به سرعت از طريق غشاء اپي تليالي نفوذپذير ، عبور ميكنند و آمينواسيدها هم به طور مشابهي توسط فرايند ديفيو‍ژن غير فعال ( passive diffusion ))جذب مي شوند .

چربيها تا حدودي از طريق پوشش كوتيكولي چينه دان و حد فاصل سلولهاي اپي تليال روده ميانب جذب مي شوند و هيچ شواهدي در دست نيست كه در جذب چربيها يك مكانيسم انتقال فعال دخيل باشد .

آب ويونهاي غير آلي از طريق روده كلفت و صفحات ركتومي روده خلفي جذب مي شوند .
طرز هصم و جذب مواد غذائی در بدن حشرات تفاوتهایی که در شکل فوق در زنبور عسل با سایر حشرات وجود دارد عبارتند از : 1 – سکوم در زنبور عسل وجود ندارد 2 – غشاء دور غذا در زنبور عسل یکنواخت و ممتدنیست بلکه در محل پیش معده به صورت منقطع روی قطعات غذا ریخته می شود و گلوله شکل است .

منبع:عسل باربد[/JUSTIFY]


چه کسی حاضر است؟

کاربران حاضر در این انجمن: کاربر جدیدی وجود ندارد. و 36 مهمان