نحل منفرد : زنبورداری کابینی یکی از شیوه های رایج زنبورداری در برخی از کشورهای اروپایی است. استفاده از این شیوه باعث کاهش سختی های زنبورداری و مدیریت بهتر کندوها می شود. در کشورمان ایران نیز از چندی قبل این ایده مطرح شد. کسی که در عمل آن را پیگیری کرد تا به موفقیت هایی در اجرای آن رسید حسین حکمت یکی از زنبورداران جوان کشورمان بود . با وی گفتگو کردیم تا با ویژگی های این شیوه دقیق تر آشنا شویم.
نحل منفرد : بسم الله الرحمن الرحیم ، لطفاً خودتان را برای خوانندگان ما معرفی بفرمایید؟
حسین حکمت : حسین حکمت هستم. هفت سالی است که جسته گریخته به زنبورداری، کندو سازی، تحقیقات و تجربیات در این زمینه مشغولم. تحصیلات آکادمیک من محدود می شود به کارشناسی در رشته حقوق و دیپلم پرورش زنبور عسل از سازمان فنی و حرفه ای. باقی، تحقیقات و تجربیات میدانی و کارگاهی بوده که شخصاً پیگیری کرده ام.
نحل منفرد : با زنبورداری از کجا آشنا شدید ؟ آشنایی شما از طریق سازمان فنی و حرفه ای بود ؟
حسین حکمت : سال ۱۳۸۸بعد از فارغ التحصیلی به پیشنهاد یکی از دوستان که از علاقه ی من به طبیعت و حیوانات مطلع بود، شروع به مطالعه در این زمینه کردم . تحصیلات فنی و حرفه ای بعد از شروع مطالعه ی شخصی بود که با خرید تعدادی کندو دنبال شد.
نحل منفرد : چطور با موضوع زنبورداری کابینی آشنا شدید؟
حسین حکمت : در ابتدا به همان شیوه ای که در غالب نقاط ایران و جهان زنبورداری می شود، کار را شروع کردم و خیلی زود به این نتیجه رسیدم که این حرفه دارای دردها و کاستی های زیادی است . در عمل هم درحال تجربه این مشکلات بودم. این بود که به تحقیقات در مورد روش های مختلف زنبورداری ، انواع کندوها ، فنون جدید حمل و نقل و سازه ها پرداختم. یکی از این الگوها که با فضای ذهنی و راه حل هایی که دنبالش بودم، مطابقت داشت ، زنبورداری کابینی بود که در قسمتی از اروپا پایه گذاری و تجربه شده است.
کابین های چرخدار و پایه دار با کندوهای کابینی
نحل منفرد : آیا تحقیقات شما ، از طریق مطالعه ی سایت های اینترنتی انجام می شد؟
حسین حکمت : بله، به دلیل نداشتن منابع مرتبط در زبان فارسی و گستردگی موضوعات، مطالعات بیشتر در فضای اینترنت انجام می شد. شما می توانید در اینترنت به کتاب ها، مقالات، تجربه زنبورداران نقاط مختلف دنیا و همچنین تاریخچه و تصاویر این موضوع به زبان های مختلف دسترسی داشته باشید.
نحل منفرد : اگر ممکن است چند مرجع را در این رابطه به خوانندگان گرامی معرفی بفرمایید؟
حسین حکمت : متأسفانه در مورد زنبورداری کابینی در دنیا، اطلاعات بسیار پراکنده و ناقصی وجود دارد و انگلیسی زبان نبودن کشورهای مرجع، به این مسئله دامن زده و انتقال تجربه را سخت می کند. به ناچار بسیاری از مطالعات من از منابعی با زبان های اسلوونیایی و آلمانی بوده و گمان نمی کنم که مورد استفاده مخاطبان قرار گیرد. علاقه مندان می توانند با جستجوی کلید واژه هایی مانند AZ Hive یا pcele kontejner که به معنای کانتینر زنبورداری است، به اطلاعاتی در این زمینه دسترسی پیدا کنند.
برای حل مشکل دسترسی به اطلاعات و آشنایی با مطالب جدیدی که در این زمینه وجود دارد، به فکر انتشار کتابی در این باره بودم. اما قالب کتاب، کند تر از پیشرفت هایی است که در این زمینه خواهیم داشت لذا تصمیم گرفتم که تمامی مطالب را جمع آوری کرده و به انضمام تجربه های جدیدی که انجام می شود از طریق فضای مجازی به اطلاع همکاران برسانم که از سه سال پیش این کار در حال انجام است.( اطلاعات مربوط به آدرس صفحات اینترنتی در پایان متن موجود است)
نحل منفرد : قبل از ورود به بحث بفرمایید شیوه ی زنبورداری کابینی قرار است کدام یک از مشکلات زنبورداران را حل کند ؟ فایده ی این شیوه چیست؟
حسین حکمت : زنبورداری به شیوه ی کابینی، تلاشی است برای طراحی بهتر کندو و استفاده از فنون و لوازم مدرن برای جابه جایی راحت تر زنبورستان. با استفاده از کندوی کابینی، مدیریت کندوها و با استفاده از سازه ی کابین ، جابه جایی کندوها آسان تر خواهد شد.
برخی از مزیت های این شیوه موارد زیر است :
- سرقت کندوها دشوارتر خواهد شد.
- عمر کندوها در کنار هم و در محافظت سازه، از پنج سال به سی سال می رسد.
- مشکل چسبیدن قاب ها به یکدیگر و بدنه کندو و سختی مدیریت و حمل طبقات کندو حل خواهد شد.
- مشکلات کوچ و استفاده از کارگر به کمترین حد خواهد رسید.
- زنبورستان جای کمتری اشغال کرده و زنبوردار تمرکز بیشتری خواهد داشت.
- کار در هوای نامساعد مثل آفتاب شدید، وزش باد یا حتی هوای بارانی ممکن خواهد شد.
- رطوبت، حیوانات مزاحم و خطرات طبیعی کمتر به کندوها صدمه خواهند رساند.
- فضای کاری زنبوردار و وسایلش دلچسب تر خواهد بود و عملیات یادداشت برداری، رکوردگیری و پیوند در فضای کابین با تسلط بیشتر انجام می شود.
- در طولانی مدت هزینه و زحمت کوچ و استهلاک کندوها کمتر می شود.
- استفاده ی بیشتر از پوشش گیاهی مناطق مختلف، ممکن می شود.
- به علت عایق بندی کابین، تلفات و مصرف عسل زنبورها در زمستان کمتر می شود.
- توانایی کنترل دمای کندوها و کابین در زمستان که برای شروع بهاره ی بهتر و تولید ملکه، کاربرد دارد.
- از همه مهمتر استفاده از این روش باعث حفظ سلامت جسمی و روانی زنبوردار می شود.
نحل منفرد : به طور مشخص بفرمایید در کدام بخش از اروپا زنبورداری به روش کابینی گسترش دارد ، آیا در همه ی آن مناطق این کار به یک شیوه انجام می شود یا سبک های متفاوتی دارد؟
حسین حکمت : استفاده از این شیوه به ترتیب در کشورهای اسلوونی، رومانی، شبه جزیره ی بالکان، اتریش و آلمان متداول است . کمتر از نیم قرن است تعداد قابل توجهی از زنبورداران این مناطق از اشکال مختلف این شیوه استفاده می کنند . آنها در زمینه ی مدل های سازه ، حمل و نقل و نوع کندویی که به کار می گیرند ، متفاوت و دارای تنوع هستند. مثلاً در اسلوونی بیشتر از کندوی کابینی استفاده می شود و در رومانی مدل هایی از کندوی دادانت نیز در کابین مورد استفاده قرار می گیرد.
نحل منفرد : آیا منظور از کندوی کابینی کندوهای پشت باز هستند؟
حسین حکمت : بله، در زبان انگلیسی به کندوهایی که بر خلاف استاندارد دادانت و لانگستروت از دیواره های کناری باز می شوند، Side Opened گفته می شود که می توان در فارسی به آنها " کندوهای در جانبی" لقب داد. کندویی که ما از آن به عنوان " کندوی کابینی " نام می بریم، نوعی کندوی در جانبی است که در آن از پشت باز می شود. قاب ها پس از باز شدن این در ، به صورت کشویی در کندو قرار می گیرند. انتخاب این نام در فارسی ، به خاطر استعداد این کندو برای چیده شدن روی همدیگر و ایجاد دیواره های اتاقک یا کابین است .
علت نام گذاری اتاقک زنبورداری با عنوان کابین هم به این خاطر بود که اشاره داشته باشد به یک فضای کوچک که در آن عملیات خاصی انجام شده و حالت متحرک آن به ذهن متبادر شود. این واژه در انگلیسی به معنای اتاقک و کلبه است اما برای اتاق هدایت قطار، هواپیما و غیره هم از آن استفاده می شود.
نحل منفرد : لطفاً در مورد اجزاء کندوی کابینی و کاربرد هر یک از آنها بیشتر توضیح دهید ؟
حسین حکمت : کندوی کابینی مدلی اصلاح شده از " کندوی آ-زی " کشور اسلوونی است که با اندازه های استاندارد لانگستروت سازگاری دارد و مزایای دیگری هم به آن اضافه شده. این کندو دارای مدلهای دو و سه طبقه است که به ترتیب حجمی معادل ۲۶ و ۳۹ قاب لانگستروت را در خود جای می دهند. بین طبقات این کندو می شود از جداکننده ی فضای دو طبقه یا شبکه ی محدود کننده ی ملکه استفاده کرد. این کندو قابلیت استفاده از شربت خوری چهار لیتری برای هر طبقه و شربت خوری قابی را دارد و طرح های ابتکاری جالبی راجع به استفاده از شربت خوری با بطری هم در آن قابل اجرا است.
در قسمت پایین هر طبقه ی کندو ، بین دیواره های راست و چپ ، سه لوله با فاصله کار گذاشته شده که وزن قاب ها روی این لوله ها قرار می گیرد . قاب ها از چهار نقطه در جلو و عقب کندو ، به بدنه و در داخلی محکم شده و هنگام بازدید به صورت کشویی بیرون کشیده می شوند.
درهای داخلی کندو ، بعد از فضای خالی پشت در اصلی قرار گرفته و دارای یک چهارچوب چوبی و توری میانی است ، در حالی که در بیرونی از جنس فوم است. این کندوها در قسمت کف مجهز به توری ضد واروآ هستند و جلوی در پرواز ، سکوی پرواز جدا شونده دارند.
کندوی کابینی ابداع شده توسط حسین حکمت
نحل منفرد : خب کشورهایی که در آنها زنبورداران از شیوه ی کابینی استفاده می کنند را نام بردید ، آیا هر یک از کشورها مدل مخصوص به خود را دارد یا مثلاً یکی دو شیوه در کل این کشورها مرسوم است؟
حسین حکمت : در همه ی این کشورها از انواع کندو نظیر کندوهای کابینی، لانگستروت، دادانت و طرح های کشویی در کابین استفاده می شود. کابین ها هم اندازه و طرح های متنوعی دارند ، اما همانطور که گفتم ، در اسلوونی ، کندوی کابینی بیشتر مرسوم است و در رومانی کندوهای استاندارد دادانت . در باقی کشورها، از هر دو نوع استفاده می شود.
نحل منفرد : بیایید کمی این دوشیوه را بررسی کنیم. فکر می کنم شما روش اسلوونیایی را ترجیح داده اید ؟ در حالی که روش رومانیایی هم مزایای مخصوص به خود را دارد. تفاوت های این دو شیوه را بیشتر توضیح دهید و بفرمایید چرا شما روش اسلوونیایی را برگزیده اید؟
حسین حکمت : بله ، درست است ، بنده برای کندو و سازه های کابینی که در اسلوونی انجام شده ، اصالت قائلم و آن را راهگشای مشکلات حرفه ی زنبورداری می دانم.
نحل منفرد : لطف کنید اول روش رومانیایی و بعد اسلوونیایی را به تفکیک توضیح دهید و بعد آنها را مقایسه بفرمایید.
حسین حکمت : بگذارید به جای روش اسلوونیایی و رومانیایی، از مسئله ای صحبت کنیم که اساساً باعث این تفاوت شده و آن مسئله ای نیست جز تفاوت بنیادین طراحی کندو در دنیا. رومانیایی ها بیشتر از کندوهای استاندارد دادانت در کابین بهره می برند که معمولاً بیست قابه و کشویی هستند. البته با همین حدود اندازه کندوهای متنوعی نیز ابداع کرده اند و در سطح وسیعی با آن کار می کنند. در مقابل کشور اسلوونی سابقه ای قریب به ۲۰۰ سال در استفاده از کندوی کابینی دارد که شالوده ی این شیوه از زنبورداری با کیفیت را شکل می دهد.
از نظر تاریخچه ، در دنیا دو نوع کندو داریم که یکی کمتر شناخته شده است . می توان گفت هر دو نوع نشأت گرفته از کشورهای اتریش و آلمان هستند که بعدها در نقاط دیگری از دنیا نظیر آمریکا و اسلوونی بهینه ، ثبت و ترویج شده اند. در یک سوی ماجرا استانداردهای دادانت و لانگستروت قرار دارد و در سمت مغفول مانده ی دیگر، کندوهای در جانبی .
تقریباً در همان دوره ای که آقای لانگستروت در آمریکا و آقای دادانت در فرانسه و سپس آمریکا در حال ثبت و ارائه ی استاندارد های خود بودند ، فردی به نام آگوست وون برلپش (August von Berlepsch) در آلمان استانداردی از کندوی در جانبی ارائه داد که در آن منطقه از اروپا رایج شد و پنجاه سال بعد در اسلوونی اصلاح و متداول شد و استفاده از آن در نقاط دیگر جهان نیز در حال افزایش است.
کندوی برلپش
همه ی این استاندارد ها در حوالی سال ۱۸۵۲ میلادی ارائه شدند و علت اینکه از اصطلاح " ارائه ی استاندارد" به جای اختراع استفاده می کنم، این است که پیش از آنکه آنها این نوع کندو را ثبت کنند ، استفاده از اندازه ها و اشکال متفاوتی از آن کندوها مرسوم بوده است. هنر بی مثال این افراد، کشف مجموعه ای از کاربردی ترین اندازه ها و تکنیک های خاص بوده است که به شکل واحد ارائه داده اند و عمرشان را برای ترویج و تداول آن صرف کرده اند . می دانیم که اگر این استانداردها از کیفیت لازم برخوردار نبود پس از مدتی، شامل تحول می شد.
نحل منفرد : سرنوشت کندوهای در جانبی بعد از برلپش چه شد؟
حسین حکمت : در واقع کندویی که برلپش معرفی کرد ، مثل یک کمد ایستاده بود که قاب ها در طبقاتش چیده می شدند ، البته نه به شکل قفسه های کتاب و کشویی. این کندو در اتریش و آلمان مرسوم شد تا اینکه پنجاه سال بعد یعنی در سال ۱۹۰۲ میلادی ، فردی به نام آنتونا نیدرسیچ Antona Znidersic طرحی هوشمندانه و بهینه از کندوی برلپش ارائه داد که امروز دنیا آن را با حروف اول نام او می شناسد. کندوی آ-زی. ( AZ Hive ) کشور اسلوونی به خاطر داشتن این کندو و سازنده اش مفتخر است ، اگر چه تلاش خاصی برای ترویج آن در نقاط دیگر دنیا نشده است.
کندوی آ-زی
این نوع کندو هم مانند یک کمد دو یا سه طبقه است که قابها مثل کتاب و به صورت کشویی درون آن جای می گیرند . در طراحی این کندو برای بسیاری از مشکلات و مسائل زنبورداران راه حل های خوبی در نظر گرفته شده و در حال تحول است. اساساً می توان وجود شیوه ی کابینی به شکل اتاقک متحرک و یا ثابت (Bee House) را مرهون ابداع این نوع کندو دانست.
نحل منفرد : پس ابداع این نوع کندو مقدمه ی ابداع شیوه ی زنبورداری کابینی شد. درست است؟
حسین حکمت : بله، مشخصاً تاریخ نشان دهنده ی این روایت است. ریشه ی زنبورداری کابینی بر می گردد به اتاقک های زنبورداری ثابت که در مهد زنبورداری دنیا یعنی کشورهای اتریش، آلمان، اسلوونی و همسایگانشان مرسوم بوده و هست. این اتاقک ها از چند قرن پیش در این منطقه مرسوم است. در ابتدا از کندوی حصیری و گلی در قفسه ها ی این اتاقک ها استفاده می شد و از حدود ۱۵۰ سال پیش، استفاده از کندوهای " در جانبی" شروع و سیر تحول آنها در این اتاقک ها سپری شد. در سده ی اخیر، تلاش هایی برای متحرک کردن اتاقک ها صورت گرفت که به زنبورداری کابینی منتهی شد.
نحل منفرد : فرمودید از کندوهای متداول از جمله دادانت هم به صورت کندوهای کشویی در زنبورداری کابینی استفاده می شود . لطفاً به تفاوت های استفاده از کندوهای اسلوونیایی و کندوهای متداول در زنبورداری کابینی اشاره بفرمایید.
حسین حکمت : بله، تقریبا به همان اندازه که ما کابین و اتاقک ثابت زنبورداری با کندوهای کابینی داریم، از کندوهای دادانت و لانگستروت هم در سازه ی کابین استفاده شده است. تفاوت کار با این دو بیش از آنکه مربوط به حمل و نقل کندوها باشد ، معطوف به شیوه ی استفاده و کار با کندوهاست.
در کابین هایی که از کندوهای کشویی استفاده می کنند ، معمولاً زحمت بیرون کشیدن کندوها به روی میز کار یا سختی طراحی کشوها آزاردهنده است. از طرف دیگر با استفاده از کندوی لانگستروت و دادانت ، شما مجبور به حمل طبق هستید و سختی بازدید این نوع کندوها مثل چسبندگی ، نوع دسترسی به قابها ، تغذیه و غیره هنوز وجود دارد.
در واقع همان قدر که کابین در کوچ مکانیزه به شما کمک می کند ، کندوی کابینی باعث سلامت شما و مدیریت آسان تر زنبورستان می شود. به همین علت فکر می کنم که داشتن کابین با کندوی لانگستروت و دادانت اگرچه حرکتی رو به جلو در زمینه ی کوچ است اما استفاده از کندوی کابینی است که رنج های زنبورداری را به حداقل خواهد رساند.
نحل منفرد : اجازه بدهید نکته ای را توضیح دهم. از بررسی تصاویری که پیش از این شما از زنبورداری کابینی انتشار داده اید بحثی باقی نمی ماند که استفاده از کندوهای دادانت و لانگستروت در اندازه های معمولی که نیاز به استفاده از طبقه دارند زحمات و مشکلات زیادی را در کابین ایجاد می کند ، بحث بنده مبنی بر مقایسه ی کندوهای افقی دادانت با کندوی کابینی است. کندوهای افقی دادانت دارای حدود 20 قاب هستند و هر قاب آنها یک و نیم برابر کندوهای لانگستروت مرسوم ما مساحت دارد ، یعنی این کندوها چیزی معادل یک کندوی لانگستروت سه طبقه گنجایش زنبور دارند. این کندوها طبیعتاً دیگر نیازی به استفاده از طبقه ندارند. به نظر می رسد این نوع کندو رقیب قابلی برای کندوی کابینی اسلوونیایی باشد. آیا اینطور نیست؟
کندوهای افقی دادانت
حسین حکمت : بگذارید یک محاسبه سریع و تقریبی از فضایی که ۲۰ قاب دادانت می دهد در مقایسه با کندوی کابینی بکنیم و بعد ادامه دهیم تا ارقاممان دقیق تر باشد. کندوی بیست قابه افقی دادانت حدود ۲۵۰۰۰ سانتی متر مربع، فضا در اختیار زنبورها قرار می دهد و کندوی ۲۴ قابه کابینی سازگار با لانگستروت ۲۳۰۰۰ سانتی متر مربع . هر طبقه ی ده قابه از لانگستروت نیز حدود ۹۰۰۰ سانتی متر مربع.
نحل منفرد : و این در حالی است که کندوی افقی دادانت سطح کمتری از کناره کابین را اشغال می کند و در نتیجه می توان از تعداد بیشتری از آن در یک کابین استفاده کرد.
حسین حکمت : مسئله ی اشغال فضا و محدودیت وزن بسیار پیچیده است . این کندوها از طول و عرض تفاوت عمده ای ندارند اما در ارتفاع دارند. حدود ده تا پانزده سانت ارتفاع کابینی بیشتر است که اگر شربت خوری را هم در نظر بگیرید ، چون قاب اشغال می شود یا یک شربت خوری نیم طبقه با ده سانت ارتفاع می آید روی کندوی افقی، تفاوتی نخواهند داشت.
نحل منفرد : برای حل این مشکل می توان از همان شربت خوری قابی یا بهتر از آن از سیستم های جدید تغذیه مبتنی بر شلنگ کشی بین مخزن تا کندوها برای تغذیه استفاده کرد که هیچ فضایی را از کندو اشغال نکند. البته بنده معتقد به استفاده از کندوهای افقی به تنهایی نیستم چون تا سقف کابین را نمی توان به آنها اختصاص داد. می توان از یک سیستم ترکیبی استفاده کرد که در پایین کندوهای افقی و در بالا کندوهای کابینی استفاده شوند.
حسین حکمت : راستش قضیه مثل ورزش کشتی نیست که یکی به برتری مطلق برسد. در واقع هر کدام مزایایی دارد و معایبی که توضیحشان کمی وقت و نکته سنجی می خواهد ، کندوهای کابینی در ارتفاع راحت تر اند و کندوهای لانگستروت و دادانت در قسمت پایین کابین کارایی بیشتر دارند. به طور کلی ورود استاندارد دادانت با کندوهای افقی به ایران کار را پیچیده می کند ولی شاید نیاز باشد. از طرف دیگر تبادل قاب بین کندوهای کابینی و افقی، دشوار خواهد بود. نکته دیگر هم محدودیت وزن کابین است که اجازه نمی دهد شما از تمام فضا برای کندو استفاده کنید و نهایتا تا سه ردیف از هر نوع کندو، عملی خواهد بود.
نحل منفرد : در کندوهای لانگستروت وقتی کندوی ما ده قاب جمعیت دارد و ما می خواهیم یک قاب را برای بازدید بیرون بکشیم خیلی وقت ها کار با دشواری همراه است و تعدادی زنبور کشته می شوند. حالا در کندوی کابینی می خواهیم این قاب را در طول به بیرون بکشیم که سطح اصطکاک بیشتری دارد . آیا در کندوی کابینی این مشکل تشدید نمی شود؟
حسین حکمت : خیر، تسهیل می شود، به این صورت که در کندویی که پر از قاب است، ابتدا شما قابهای دوم تا چهارم را کمی به سمت وسط می کشید و قاب اول بدون تلفات و استرس زنبور بیرون می آید. این امکان در مورد هر قابی که اراده کنید، در این کندو شدنی ست.
نحل منفرد : نکته دیگر اینکه الآن کندوهای کف باز رایج شده اند ، در کندوی کابینی اگر آن را کف باز بسازیم در عقبی اش امکان فرار هوا را به شدت دارد ، آیا امکان ساخت کندوهای کابینی به صورت کف باز وجود دارد؟
حسین حکمت : ببینید، اهداف عمده در کف باز کردن کندوهای لانگستروت نکاتی است از قبیل تهویه مناسب، امکان کوچ در روز و خروج زباله و کنه از کف کندوها . این در حالی است که تمامی این اهداف در کندوی کابینی به شکلی دیگر اما موفق پیگیری می شود.
در مورد تهویه ، کندوی کابینی از دیرباز یکی از بهترین تهویه ها را داشته و این به علت قرارگیری کندوها کنارهم و نفوذ کمتر رطوبت ، کشیدن رطوبت کندو به وسیله ابر در قسمت پشتی و امکان تنظیم آن است. تحقیقاتی که در کشور اسلوونی انجام شده نشان می دهد که عسل به دست آمده از این نوع کندو ، به نسبت انواع دیگر ، دو درصد رطوبت کمتری دارد.
از سوی دیگر در کف کندوی کابینی برای مبارزه با کنه ی واروآ و دفع زباله، توری مجزایی تعبیه شده است. در مورد کوچ در روز هم با باز گذاشتن در پشتی و تهویه کندوها از توری در داخلی، حمل امکان پذیر است.
نحل منفرد : در کندوهای کف باز ، در واقع ما به زنبور اجازه می دهیم میزان تهویه را خودش تنظیم کند در حالی که وقتی کندو در جانبی دارد این مهم محقق نمی شود چرا که هوا خود به خود از منافذ کناره های در جریان خواهد داشت. ویژگی دیگر کندوهای کف باز این است که کنه از کف کندو بیرون می افتد و از سیستم خارج می شود اما در اینجا هر وقت زنبوردار بخواهد سینی کف را تمیز کند شاید تعدادی از آنها خارج شوند و بقیه این فرصت را دارند که روی بدن زنبورها بازگردند.
حسین حکمت : در مورد عملکرد زنبور برای تهویه در کندوهای کف باز هنوز اطلاعات دقیق و عملی ندارم . در مورد کندوی کابینی هم مطالعات مدونی در این زمینه ی خاص ندیده ام ، البته انجامش لازم و جالب است. اما چند نکته به ذهنم می رسد :
در هر نوع کندویی، زنبورها با توجه به ساختار کندو ، رفتارهایی را برای تهویه ی بهتر از خود بروز می دهند، مانند جمع شدن در گوشه ای از کندو یا بیرون دریچه ی پرواز ، بال زدن روی قابها یا سکوی پرواز و ... . البته وظیفه ی ما است که کندو را به شکلی طراحی کنیم که تهویه تسهیل شود.
در کندوی کابینی هم ، نباید هوا جریان سریع داشته باشد، چون زنبور نسبت به جریان سریع هوا بسیار حساس است. اما این کندو قابلیت کنترل جریان هوا از کف را دارد. حتی در مواقع اضطراری مثل گرمای شدید ، کوچ یا حبس زنبورها در روز به دلیل سم پاشی، امکان تهویه کامل از طریق باز گذاشتن در پشتی و استفاده از توری ها وجود دارد.
در مورد سیستم کف باز درست می گویید. باز بودن کف کندو باید کنه را از محیط فعالیت زنبورها حذف نماید به گونه ای که نتواند دوباره بازگردد. البته در بسیاری از کندوی های کف باز جدید، زیر توری بسته است ، خالی نیست تا کنه به زمین بیفتد. سینی دارند یا از تخته های دارای نمودار در آنها استفاده شده.
به هر حال در کندوی کابینی محفظه ای بین توری و کف کندو وجود دارد که زنبور به آن راه ندارد . می توانید کف آن از کاغذ روغنی و چرب استفاده کنید تا کنه ها بعد از افتادن به آن بچسبند و نتوانند روی بدن زنبورها بازگردند.
مسئله ی زباله های کندو که عنوان کردم نیز، موضوعی است که کمتر به آن پرداخته شده. این موضوع به خاطر استفاده از کیک های پروتئینی و پوره های به جامانده از آنها اهمیت پیدا می کند. در این نوع کندو امکان دفع زباله ها بدون جابه جایی قاب ها وجود دارد . دفع این زباله ها از آسیب به زنبور و هدر رفتن وقت و انرژی جمعیت جلوگیری می کند.
نحل منفرد : آیا زمانی که از فوم به عنوان در پشتی استفاده می شود کندو غیر از دریچه ی پرواز منفذ دیگری نخواهد داشت؟
حسین حکمت : خیر، نخواهد داشت. البته در مواردی می توان با دادن حالت به فوم ، بخصوص در قسمت پایینش، تهویه کندو از قسمت توری کف را شدت داد که این اقدامات اضطراری بوده و مدت کمی در سال نیاز می شود.
نحل منفرد : نکته ی دیگری که شما اشاره کردید این بود که زحمت کار با کندوی کابینی کمتر است؟ چه تفاوتی از نظر میزان یا سختی کار بین کندوهای معمولی با کندوی کابینی وجود دارد؟
حسین حکمت : در یک جمله می توانم بگویم: اگر افراد با کندوی کابینی تجربه کار داشته باشند ، دیگر حاضر نخواهند بود با کندوی لانگستروت کار کنند. البته این ادعا به این معنی نیست که زحمات مدیریت کندو حذف شده است بلکه جزییات آزاردهنده ی کندوی لانگستروت و ماهیت خشن و مردانه ی کار با آن مانند بلند کردن تک تک قاب ها و طبقات برای بازدید حذف شده . البته کمی زحمت در این کار اجتناب ناپذیر است.
به هر حال تفاوت های ملموسی بین این دو نوع کندو وجود دارد :
چسبندگی قاب به بدنه کندو و نیاز به اهرم حذف شده و زنبور نیز از مشغله ی چسباندن قاب ها به بدنه ی کندو و قاب های دیگر برای ثابت کردن آنها خلاص می شود.
در کندوهای لانگستروت، زنبور ها بره موم را دقیقاً در نقاطی قرار می دهند که زنبوردار می خواهد از آنجا قاب را در دست بگیرد . این باعث سختی کار می شود. هنگام کار با کندوی کابینی این مشکل وجود ندارد.
ماهیت کارهایی نظیر برداشتن در فوقانی کندو ، شربت خوری روی قابی یا طبق های سنگین کندوهای لانگستروت با کارهایی مانند برداشتن فوم یا ابر اسفنجی پشت کندو یا بازکردن در داخلی کندوی کابینی عوض می شود.
در استفاده از کندوی کابینی، اغلب حتی نیاز به بلند کردن قابها برای بازدید ندارید . همانطور که به شکل کشویی، قاب را بیرون می کشید، پس از دیدن دو طرف قاب، آن را به جای اول بر می گردانید.
در مورد تلفات زنبورها طی بازدید ، شاید این بیشتر بستگی به شیوه ی کار زنبوردار داشته باشد و تفاوت عمده ای در این دو نوع کندو، ندیده ام.
نکته ی ظریف دیگری که در این نوع کندو هست، این است که شاخون زدن زنبورها ، به علت امکان استفاده از تکنیک چرخاندن قاب ها کمتر می شود. این به دلیل حذف حالت حلالی شان در پایین قابها است که جای مناسبی برای درست کردن شاخون توسط زنبورهای کارگر است.
فروشگاه لوازم زنبورداری جهانی واقع در شهرستان مرند استان آذربایجان شرقی یکی از مجهزترین فروشگاههای لوازم زنبورداری در منطقه شمال غرب کشور می باشد که در زمینه تولید و عرضه لوازم و تجهیزات و محصولات زنبوداری به صورت عمده و خرده فروشی با زنبوداران عزیز همکاری داشته و توانسته است با پشتکار و بروز رسانی مداوم و تهیه ملزومات زنبوداری درجه یک رضایت زنبوداران عزیز را فراهم آورد.
این فروشگاه توانسته است انواع لوازم زنبوداری تولید داخل و خارجی را برای اولین بار در سطح منطقه و کل ایران عرضه نموده و نمایندگی فروش اکثر تولید کنندگان داخلی را کسب نماید.
این فروشگاه جهت سهولت در خرید و تهیه ملزومات زنبوداری و بروز رسانی اطلاعات زنبوداران اقدام به راه اندازی کاملترین سایت زنبورعسل و فروشگاه لوازم زنبوداری نمموده است.
آدرس اینترنتی سایت زنبورعسل ایران
فروشگاه لوازم زنبوداری
آدرس :آذربایجان شرقی مرند فروشگاه لوازم زنبوداری جهانی 09144929484
سایت زنبور عسل ایران (لوازم زنبورداری جهانی) از سال 1388 با هدف ترویج و اشتراک گذاری مطالب زنبورداری توسط مدیر سایت مهندس امین جهانی از شهرستان مرند پایه گذاری گردید تا زنبورداران بتوانند در کنار هم از تجربیات یکدیگر استفاده نمایند . امید است با استفاده از مطالب ارائه شده در سایت گامی در جهت مدرنتر شدن صنعت زنبورداری برداشته باشیم.