نقش كاهش مصرف سموم در ارتقاء كيفيت و سلامت عسل
استفاده از سموم و كود هاي شيميايي گوناگون، بكار گيري شيوه ها و فناوري هاي مختلف امروزه همه و همه براي افزايش كمي توليدات در بخش كشاورزي بكار ميروند كه به مرور زمان چالش هايي در پي داشته اند. باقيمانده سموم و كودهاي كشاورزي در محصولات كشاورزي و ظهور بيماريهاي ناشناخته و مختلف به واسطه آن و نيز تخريب منابع طبيعي و محيط زيست از جمله اثرات آن مي باشد كه زنبور عسل و محصولات آن نيز از اين قاعده مستثني نيستد.
خدمتي كه زنبور عسل به حكم غريزه به جوامع انساني و چرخه محيط زيست انسان عرضه مي دارد بر همگان آشكار است زيرا در جريان توليد عسل عظيم ترين خدمت ممكن يعني گرده افشاني را نيز در سطح كره زمين انجام ميدهد اين موجود به طور قطع كوششي هماهنگ در توسعه پايدار كشاورزي و منابع طبيعي به وسيله گرده افشاني دارد.كشاورزان به دليل نا آگاهي از خطرات كاربرد بي رويه سموم گياهي، موجب كاهش شمار زنبوران و همچنين آلوده شدن محصولات خود و ديگران مي شوند.خطرات باقيمانده سموم شيميايي تا زمانيكه در عسل ازMRL كمتر باشد خطرات ناگواري ايجاد نخواهد كرد ولي در كشور ما به دليل رعايت نكردن اصول صحيح (عدم كاربرد، دز صحيح، تيمارو تكرار آن ) و با توجه به تجمع زيستي(Bioaccumulation) بعضي از اين مواد و يا تكرار مصرف در طي چندين سال خطر بر هم زدن تعادل بيولوژيك و بر جاي گذاشتن باقيمانده خود را در داخل محصولات توليدي وجود دارد.در اين مقاله به مواردي از قبيل اثرات منفي و زيان آور سموم شيميايي در عسل و لزوم كاهش مصرف سموم آن اشاره شده است .
مقدمه
آلودگي شيميايي مواد، دلواپسي امروز، نگراني فردا، ازدياد فزاينده استفاده از آفتكشها جهت توليدي با راندمان بالا در قرن بيستم پيامدهاي جدي و ناگواري براي سلامتي بشر مدرن و متمدن امروزي داشته است توليدات از مرحله توليد تا زمانيكه بر سر سفره قرار ميگيرد با مواد شيميايي مختلف در تماس میباشد و به آن آغشته شده و نهايتاً وارد بدن انسان ميشود در حال حاضر توجه عمومي به موضوع ايمني مواد غذايي فراگير شده و مصرف كنندگان به مواردي كه سلامتي آنها را تهديد ميكنند تا حدودي آگاهتر شدهاند. در نتيجه با همياري مسئولان و استفاده از قوانين مواد غذايي((Codex سازمان بهداشت جهاني(WHO) و مديريت
تلفيقي آفات (IPM) ميتوان محصولي سالم توليد نمود.
سابقه تحقيق
آفتكشها به علت اثر خوب و قاطعشان مورد توجه مصرف كنندگان ميباشد ولي به دليل استفاده بيرويه و ناآگاهانه موجب بروز مشكلات عمده اي براي زنبورداران و نهايتاً توليد عسل ميگردند. وان ريلر(1989) نشان داد استفاده نادرست در كاربرد دزهاي بالاي كنهكنشهاي بروپيلات و كومافوس منجر به باقيمانده بيش از حد مجاز اين سموم ميگردد. آروزون (1989) بررسي نمودند آزينفوس متيل، ديازينون، ديتيانون و هگزي تيازوكس براي زنبور خیلی سمی ميباشد. واكر(1993) در تجزيه نمونههاي عسل از 75 پرورش دهنده كه فنل استفاده كرده بودند نشان داد احتمال باقيماندن بيش از 90% فنل در عسل وجود دارد. نتايج مطالعات فرناندر (1997) نشان داد كه تجزيه 101 نمونه عسل وازگاليسيا (اسپانيا) نشان دهنده وجود فلووالينات و پروموپيلات در عسل بود مطالعات سوگول و همكاران (2000) نشان دهنده باقيمانده كنهكشها مالاتيون، كومافوس و فلووالينيت در عسل بود ، و بياسكو و همكاران(2003) نشان دادند كه در 50 نمونه عسل از فروشگاههاي محلي پرتقال و اسپانيا براي تعيين باقيمانده انواع آفتكشهاي كلره آلي، كارباماتي و فسفرهاي آلي تجزيه شدند هپتوفوس در 16 نمونهها، متيداتيون در 4 درصد نمونهها و داتيون در 2 درصد نمونهها ديده شد. در سال 1378 صديقه نبيان در بررسيهايي كه انجام داد نشان داد كه در عسل ، موم و زنبوران بالغ باقيمانده دارويي وجود دارد.
نتايج و بحث
با توجه به روند توسعه سمپاشي، ميزان مصرف آن در ايران و با لحاظ داشتن اين واقعيت كه بر اثر عدم كاربرد صحيح در اصول درمان و پيشگيري، ميزان دز واقعي از حد مجاز تجاوز كرده و مسلماً باعث ايجاد باقيمانده اين تركيبات در موم و به تبع آن باقيمانده بيشتري از آن در عسل خواهد شد و تا زمانيكه ميزان باقيمانده آن از MRL كمتر باشد خطراتي ناگوار ايجاد نخواهد كرد ولي به دليل تجمع بعضي از اين مواد و با تكرار مصرف در طي چندين سال جوامع مختلف هزينههاي سنگيني را در اثر اين آلودگي مانند انواع سرطانها، اختلالات ديگر، ايجاد جهش در موجودات، ناقصالخلقه، آلرژي و ... خواهند پرداخت. با برنامهريزي و مديريتهاي صحيح ميتوان از گسترش زيانهاي ناشي از اين بحران را تا حدودي كاهش داد و در چنين برنامهريزيهايي بايستي سه عامل سياسي، فرهنگي و اقتصادي را در نظر گرفت. از بعد سياسي بايد به سياستگذاريهاي دولت در مورد توزيع و تنظيم مصرف آفتكشها، نظارت بر مصرف آنها و نهايتاً كمك به اهداف IPM، معرفي و شناسايي عوامل كنترل بيولوژيك و ... از بعد فرهنگي، تغير و اصلاح محيط به منظور معرفي و شناسايي عوامل كنترل بيولوژيك، ترويج و آموزش كشاورزان در جهت كاهش مصرف سموم كه اختلال كمتري را در محيط را موجب شوند و همچنين دادن آگاهي لازم به زنبورداران در زمان سم پاشی لازم به زنبورداران در نحوه برخورد با سمپاشيها و غیره، از بعد اقتصادي، زمان و دز صحيح استفاده از سم و ميزان تاثير آن در بهداشت عمومي.
مواد و روشها
در حال حاضر با توجه به روشهاي حساس كه در تجزيه و آناليز مواد وجود دارد بايستي از ميزان باقيمانده سموم در محصولات توليدي اطلاع حاصل نمود، توليد مواد غذايي سالم، يك مشكل اساسي در كشورهاي توسعه يافته و در حال توسعه ميباشد زيرا آلودگي مواد غذايي تهديدكننده مهم سلامت انسان، اقتصاد خانواده و كشور ميباشد و اغلب كشورها، اجازه ورود چنين محصولاتي را به كشورشان نميدهند معمولا اندازهگيري دقيق مقدار باقيمانده سموم توسط دستگاه كروماتوگرافي مايع با عملكرد بالا (HPLC) و دستگاه گاز كروماتوگرافي (GC) انجام ميگيرد.
فهرست منابع
- محبوب، سلطانعلي. 1383. برنامه ريزي تغذيه اي و ايمني غذايي در بحرانها.
2- مصلينژاد، هادي. 1381. فهرست آفات و بيماريهاي گياهي و علف هرز مهم محصولات كشاورزي و سموم توصيه شده بر اساس توصيههاي كميته تعيين انواع سموم دفع آفات نباتي و روش كاربرد آنها. سازمان حفظ نباتات.
3- نبيان، صديقه. 1374. نگرشي بر باقيمانده برخي داروها و مواد شيميايي در فرآوردههاي زنبور. خلاصه مقالات دومين سمينار پژوهشي زنبور عسل.
4- هاشمي، مسعود. 1380. راهنماي كامل پرورش زنبور عسل. انتشارات فرهنگ جامع.
نوشته شده توسط سيما بايبوردي _ اكرم قره داغي - كارشناسان پژوهشي مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان آذربايجان شرقي
فروشگاه لوازم زنبورداری جهانی واقع در شهرستان مرند استان آذربایجان شرقی یکی از مجهزترین فروشگاههای لوازم زنبورداری در منطقه شمال غرب کشور می باشد که در زمینه تولید و عرضه لوازم و تجهیزات و محصولات زنبوداری به صورت عمده و خرده فروشی با زنبوداران عزیز همکاری داشته و توانسته است با پشتکار و بروز رسانی مداوم و تهیه ملزومات زنبوداری درجه یک رضایت زنبوداران عزیز را فراهم آورد.
این فروشگاه توانسته است انواع لوازم زنبوداری تولید داخل و خارجی را برای اولین بار در سطح منطقه و کل ایران عرضه نموده و نمایندگی فروش اکثر تولید کنندگان داخلی را کسب نماید.
این فروشگاه جهت سهولت در خرید و تهیه ملزومات زنبوداری و بروز رسانی اطلاعات زنبوداران اقدام به راه اندازی کاملترین سایت زنبورعسل و فروشگاه لوازم زنبوداری نمموده است.
آدرس اینترنتی سایت زنبورعسل ایران
فروشگاه لوازم زنبوداری
آدرس :آذربایجان شرقی مرند فروشگاه لوازم زنبوداری جهانی 09144929484
سایت زنبور عسل ایران (لوازم زنبورداری جهانی) از سال 1388 با هدف ترویج و اشتراک گذاری مطالب زنبورداری توسط مدیر سایت مهندس امین جهانی از شهرستان مرند پایه گذاری گردید تا زنبورداران بتوانند در کنار هم از تجربیات یکدیگر استفاده نمایند . امید است با استفاده از مطالب ارائه شده در سایت گامی در جهت مدرنتر شدن صنعت زنبورداری برداشته باشیم.