کاربرد شبه فرمون ها در صنعت زنبورداری
Swarm catch و نازانف
اغلب در هنگام بازدید از کلنی های زنبوران عسل با رفتاری عجیب برخی از زنبوران کارگر روبرو می شوید . این رفتارغالباً در جلوی درب ورودی کندو و هنگام برداشتن درب اصلی کندو و بازدید از قاب ها قابل مشاهده است . طی این عمل یک تا چند زنبور کارگرشکم خود را بالا برده ، جفت پاهای سوم کاملاً کشیده و عمود است و شکم در قسمت انتهایی خم شده و از بین دو حلقه شکم که بین آنها باز شده ، جسم سفید رنگی مشاهده می شود . در این حالت بالها به شدت بالا و پایین می روند . این رفتار زنبوران عسل با عمل تهویه کندو که اغلب در ظهر های تابستان رخ می دهد متفاوت می باشد .
نازانف
در دنیای شیمیایی زنبوران عسل فرمون ها بسیار پر اهمیت می باشند . این فرمون ها مانند زبانی گویا می باشد که از به اشتباه افتادن و خطای تک تک افراد کلنی جلو گیری به عمل می آورد . با توجه به قدرت بینایی ضعیف زنبوران و در مقابل قدرت بالای تشخیص و درک هر گونه اطلاعات و تغییرات توسط سنسورهای حسی موجود در شاخک ها می توان به نقش مهم فرمون ها در ادامه حیات کلنی در این مورد مشخص پی برد .
غده نازانف یکی از مهمترین غددی می باشند که در ارتباطات بین زنبوران نقش پر اهمیتی دارد.
در مهمترین منابع علمی عملکرد غده نازانف تنها یک کلمه ذکر شده است .Orientation)) )) به معنی تعیین جهت .
غده نازانف مختص زنبوران کارگر می باشد به عبارت دیگر ملکه و زنبوران نر فاقد غده نازانف می باشند . این غده بین حلقه های ششم و هفتم پشتی – شکمی قرار دارد . زمان ترشح فرمون نازانف زنبور کارگر تا جایی که توان دارد شکم خود را به سمت بالا برده و به شدت بال می زند . طی بال زدن فرمون به سرعت در هوا پخش می شود .
فرمون نازانف ترکیبی است از 7 ماده شیمیایی فرار که عبارتند از :
Geraniol , Nerolic acid , Geranic acid , (E) – citral , (Z) – citral , (E-E) – farnesol , nerol .
(E-E) – farnesol , Nerolic acid , Geraniol در این ترکیب به ترتیب بیشترین مقدار را دارند اما طی آزمایشات به عمل آمده , Geranic acid (E) – citral دارای قدرت جلب بیشتری می باشند .
با توجه به اینکه فرمول عمومی فرمون نازانف برای تمام زنبوران یکسان می باشد و همچنین هر کلنی فرمون نازانف اختصاصی دارد علت اختلاف در فرمون هر کلنی وجود ایزومر های متفاوت ذکر شده است .
مقدار فرمون نازانف در هنگام تولد زنبوران کارگر بسیار کم است اما همزمان با افزایش سن مقدار نازانف افزایش می یابد . در سن 28 روزگی بیشترین مقدار ترشح نازانف ثبت شده است .
نمود عملکرد غده نازانف در زنبورستان هایی که کندو ها به فاصله کمی نسبت به هم چیده شده اند بسیار ملموس تر می باشد .
به عقیده بسیاری از دانشمندان فرمون نازانف مهم ترین عامل جهت یابی و خبر رسانی طی بچه دهی در مراحل تشکیل خوشه و مهاجرت به سمت کندو یا محل استقرار جدید لانه می باشد . تحقیقات نشان می دهد 50 تا 80 درصد فضای جعبه بچه گیری از نازانف اشباع می باشد .
بقیع در ادامه مطلب
کاربرد های نازانف
1- راهنمایی و جذب زنبوران چرا رو پس از بازگشت از مزرعه به سمت درب ورودی کندو
2- حرکت زنبوران کارگر به سمت خوشه بچه همچنین درب ورودی لانه جدید طی بچه دهی
3- جستجو برای کشف منابع آبی و احتمالاً کشف منابع شهدی طبیعی و مصنوعی از جمله عملکرد های فرمون نازانف ذکر شده است.
Swarm catch
خيلي از مواقع دوست داريد از شر زنبوراني كه در اطراف استخر شناي شما پرواز مي كنند و در حال جمع آوري آب مي باشند يا زنبوراني كه در باغچه و حياط خانه شما در اطراف گل ها و درختان در حال پرواز هستند بدون اينكه به آنها صدمه اي برسانيد آسوده شويد .
اغلب پرورش دهندگان زنبور عسل مخصوصاً زنبورداراني كه زنبورستان هاي بزرگ را مديريت مي كنند در فصل بهار زمان و مشغله فراواني را جهت گرفتن و جمع آوري بچه زنبوران صرف مي كنند . در بعضي مواقع به هر دليلي به علت عدم تثبيت بچه در كندوي جديد بچه كندو در اصطلاح فرار مي كند اكثر زنبورداران آرزو دارند كه اولاً كلني هايشان بچه دهي كمتري داشته باشد ثانياً بدون هيچ دردسري و به سرعت بچه كندو را اسكان دهند.
در سال 1976 دكترFree كه تحقيقات و بررسي هايش نقش بسيار مهم و موثر در توسعه و پيشرفت دانش زنبورداري در سراسر جهان را داشت مقاله اي منتشر كرد و در مورد تحريك و تشديد گرده افشاني زنبور عسل با استفاده از فرمون هاي سنتتيك تاكيد كرد با الهام از اين نظريه برخي شركت هاي تجاري با تحقيقات گسترده محصولاتي سنتتيك و متنوع با كاربردهاي فراوان ساختند . محصول سنتتيك شبه فرمون نازانف با عنوان تجاري Swarm catch چند سالي است كه به بازار هاي جهاني عرضه می شود .
كاربرد هاي Swarm catch
عملكرد اين محصول سنتتيك جذب زنبوران كارگر مي باشد كه با توجه به اين نوع عملكرد كاربرد هاي متنوعي براي آن تعريف شده است .
1- هر ساله در اواسط فصل بهار برخي از كلني هاي زنبور عسل اقدام به بچه دهي مي نمايند . پس از بچه دهي زنبوردار مي بايستي بچه زنبورها را گرفته و آنها را در محلي جديد (كندوي جديد) استقرار دهد . اين كار مشكلاتي خاص خود را دارد كه در صورت اهمال زنبوردار امكان دارد بچه زنبور فرار نمايد . با استفاده از اين شبه فرمون سنتتيك مي توان با مديريتي صحيح قبل از بچه دهي كلنی مكاني مناسب را براي بچه در نظر گرفت تا بچه زنبور پس از ترك كلني مادري خود به سمت اين مكان جذب گردد . به عبارتي ديگر در نظر گرفتن مكاني مناسب براي استقرار بچه كندو به جاي اينكه آنها از شاخه اي آويزان و يا به حصار يا نرده اي بچسبند البته با كمك Swarm catch
2- استفاده از زنبوران عسل براي گرده افشاني محصولات زراعي درون گلخانه ها محدوديت هايي دارد .اغلب پس از استقرار كندو درون گلخانه اكثر زنبوران چرا رو به ديواره هاي گلخانه چسبيده از آن بالا مي روند و سعي مي كنند كه راه فراری به بیرون از گلخانه پیدا کنند . همچنين پس از تثبت كلني درون گلخانه با توجه به محيط خاص گلخانه زنبوران در ابتدا سر در گم مي شوند که این امرباعث گم شدن آنها و در نهايت مردن آنها نيز وجود دارد . به كمك Swarm catch مي توان از به وجود آمدن اين نوع سردر گمي ها جلوگيري به عمل آورد . البته استفاده از كلني زنبوران مقدس Bumble bee در گلخانه ها متداول تر است .
3- به دام انداختن و جذب زنبوراني كه مايه دردسر و مزاحمت اند . مثلاً زنبوراني كه در اطراف گل ها و مواد شيرين پرواز مي كنند و باعث سلب آرامش افراد مي شوند . با استفاده از Swarm catch مي توان اين گونه زنبوران مزاحم را به سمت وجهتی هدف دار جلب نمود .
4- راهنمايي زنبوران جستجو كننده آب به سمت منابع آبي تميز در داخل زنبورستان و يا نزديكي هاي زنبورستان . در نتيجه زنبوران براي جستجو منابع آبي انرژي کمتری مصرف می كنند و به سمت منابع آبي آلوده و يا استخر هاي تفريحي ورزشي گرایش پيدا نمي كنند .
5- جلب زنبوراني كه نژادي نا آرام و خشن دارند . برخي نژادها كه تمايل زياد به نيش زني دارند مانند نژاد هاي افريقايي با استفاده از Swarm catch به راحتي و با كمترين ايذا مي توان آنها را طی بچه دهی كنترل نمود .
6- جلب زنبوران سرگردان و آواره و یا بچه زنبوران فراری
شبه فرمون سنتتيك Swarm catch به هيچ عنوان قادر به جلو گيري از بچه دهي نمي باشد .
منبع:زنبوران ارام
فروشگاه لوازم زنبورداری جهانی واقع در شهرستان مرند استان آذربایجان شرقی یکی از مجهزترین فروشگاههای لوازم زنبورداری در منطقه شمال غرب کشور می باشد که در زمینه تولید و عرضه لوازم و تجهیزات و محصولات زنبوداری به صورت عمده و خرده فروشی با زنبوداران عزیز همکاری داشته و توانسته است با پشتکار و بروز رسانی مداوم و تهیه ملزومات زنبوداری درجه یک رضایت زنبوداران عزیز را فراهم آورد.
این فروشگاه توانسته است انواع لوازم زنبوداری تولید داخل و خارجی را برای اولین بار در سطح منطقه و کل ایران عرضه نموده و نمایندگی فروش اکثر تولید کنندگان داخلی را کسب نماید.
این فروشگاه جهت سهولت در خرید و تهیه ملزومات زنبوداری و بروز رسانی اطلاعات زنبوداران اقدام به راه اندازی کاملترین سایت زنبورعسل و فروشگاه لوازم زنبوداری نمموده است.
آدرس اینترنتی سایت زنبورعسل ایران
فروشگاه لوازم زنبوداری
آدرس :آذربایجان شرقی مرند فروشگاه لوازم زنبوداری جهانی 09144929484
سایت زنبور عسل ایران (لوازم زنبورداری جهانی) از سال 1388 با هدف ترویج و اشتراک گذاری مطالب زنبورداری توسط مدیر سایت مهندس امین جهانی از شهرستان مرند پایه گذاری گردید تا زنبورداران بتوانند در کنار هم از تجربیات یکدیگر استفاده نمایند . امید است با استفاده از مطالب ارائه شده در سایت گامی در جهت مدرنتر شدن صنعت زنبورداری برداشته باشیم.