کنه واروا و راه های مبارزه با آن

مطالب و مقالات ارسالی در مورد زنبورعسل و زنبورداری که توسط دوستان و کاربران ارسال شده است.
پرورش ملکه زنبورعسل,اصلاح نژاد,اصلاح نژاد,بيماريها وافات زنبورعسل,بازديد كندو و نگهداري,تجهيزات زنبورداري,لغات انگليسي زنبورعسل,اخبار و متفرقه,
شكل شناسي و فيزيولوژي,تغذيه زنبورعسل وزمستان گذراني

مدیر انجمن: mellifera

قفل شده قفل شده
نمایه کاربر
mellifera
مدیر سایت زنبورعسل ایران
مدیر سایت زنبورعسل ایران
پست: 4166
تاریخ عضویت: پنج‌شنبه ۲۵ آذر ۱۳۸۹, ۱۲:۰۰ ق.ظ
محل اقامت: آذربایجان شرقی-مرند
تشکر کرده: 4565 دفعه
تشکر شده: 2800 دفعه
تماس:

کنه واروا و راه های مبارزه با آن

پست توسط mellifera »

[JUSTIFY]کنه واروآ به عنوان انگل زنبورعسل در صنعت زنبورداری جهان بسیار مهم محسوب شده و در زمان حاضر این کنه در تمام قاره های جهان به جز استرالیا وجود دا شته و در حال گسترش و استقرار است.


نحوه زندگی کنه واروآ:

کنه واروآ برای تغذیه از خون زنبورعسل جاهای نرم بدن را انتخاب می کند (بین حلقه های بدن بخصوص حلقه اول بین سر و سینه و بین شکم و سینه) و با فرو کردن قطعات دهان خود از خون زنبور تغذیه می کند. کنه به مقدار کم و به دفعات از خون زنبور تغذیه می کند. بیشتر خسارت کنه به لاروهای مسن و شفیره زنبورعسل بخصوص لاروهای نر است. زنبور کامل نقش میزبان واسطه را بازی کرده و کنه را در روی خود حمل می کند. کنه ماده قبل از بسته شدن سر سلولها وارد سلول شده پس از اینکه لاروها تنیدن پیله را تمام کردند شروع به تخمگذاری می کند. کنه واروآ انگل لاروهای زنبورعسل جوان است. مسیر زندگیش را در داخل حجرات مهر و موم شده سپری می کند و کنه واروآ در دوران بلوغ از حجرات بیرون می آید. زمانی که آلودگی شدید باشد لاروهای زنبوران می میرند و یا زنبوران ناقص الخلقه به دنیا می آید. کنه واروآ لاروهای نر را به لاروهای ماده ترجیح می دهند.

کنه های ماده بالغ به روی زنبوران چسبیده از آنها به عنوان عامل انتقال استفاده می کنند در ضمن از قسمتهای نرم بدن زنبور بخصوص در حد فاصل قصعات کیتینی شکم آنها خون می مکند. طول زندگی کنه واروآ در تابستان دو ماه و در زمستان در کلنیهای بدون لارو و شفیره حدود هشت ماه است.

طرز تشخیص کنه واروآ:

طرز تشخیص آلوده بودن یک کلنی به این انگل ساده است. اگر نتوان کنه ها را روی بدن زنبورها مشاهده کرد معمولا وجود زنبوران ناقص الخلقه در کلنیها به تشخیص وجود این نوع کنه کمک می کند.

در این هنگام که با مشاهده آثار خسارت به وجود کنه در کندو مشکوک می شویم می توانیم تعدادی از حجرات لارو نر را سر زده و کنه های موجود در کلنی پی برد.

راههای انتشار کنه:

کنه ها از راههای مختلف در بین کندوهای یک زنبورستان و نیز از یک زنبورستان به زنبورستان دیگر منتشر می شوند که این راهها عبارتند ازحمل و نقل از نقطه ای به نقطه دیگر، پرواز زنبورهای کارگر و نر در مناطق زنبور داری، زنبوران نر که کنه ها علاه خاصی به آنها دارند به راحتی توسط آنها به کندوهای مختلف برده می شوند، ورود اشتباهی یا در هنگام غارت زنبوران کارگر از کندوهای آلوده به سالم و بالعکس، بچه کندوهای آلوده به کنه که ممکن است چندین کیلومتر از زنبورستان اصلی دور شده و کنه های موجود در مناطق دیگر را آلوده کنند، خرید و فروش ملکه زنبورعسل و کلنیهای زنبورعسل و انتقال آنها بین زنبوردارن.

روشهای مبارزه:

برای مبارزه موثر با کنه واروآ بهتر است این کار در منطقه ای گسترده و بین زنبورستانهای مختلف و بطور همزمان صورت گیرد. بهترین زمان مبارزه اوایل پاییز پس از برداشت عسل از کندوهاست. زیرا در این زمان تخمریزی در حداقل است و نوزادان زیادی نیز در کندو یافت نمی شود. کنه واروآ می تواند در کندو تکثیر و تولید مثل کند که در کندو لارو وجود داشته باشد. بهترین زمان مبارزه با استفاده از سموم شیمیایی در هنگام غروب یا صبح زود است یعنی زمانیکه تمام زنبورها داخل کندو هستند.

داروی کنه کشی که انتخاب و خریداری می شود باید ضمن اینکه به زنبورعسل صدمه نمی زند قادر باشد بیشترین تعداد کنه را نابود کند و بقایای سمی از خود به جای نگذارد. داروهای تدخینی که به صورت گاز یا دود درمی آیند از این نظر موثرتر و کم ضررترند زیرا در زمان کوتاهی در کندو و روی کنه ها اثر گذاشته و سپس اثر آنها از بین می رود. قبل از شروع مبارزه حتما باید عسل مازاد بر مصرف زنبورها را برداشت تا مبارزه شیمیایی اثری بر محصول عسل نگذارد. در زیر برخی از مواد یا داروها شرح داده می شود. در ضمن مقدار مصرف دارو برای هر کلنی به میزان جمعیت آن کلنی است.

فولبکس:

این دارو بصورت پودر و نوارهای دودزا به مقدار دو تا سه نوار در هر کلنی مصرف می شود. مصرف نوارها دو تا سه بار به فاصله هفت تا 10 روز توصیه می شود. در بهار مبارزه در چهار نوبت و به فاصله دو تا سه روز انجام می شود. برای بچه کندوهای ضعیف نصف نوار و برای کندوهای هفت تا 9 قاب یک نوار و برای کندوهای قویتر سه نوار در هر نوبت لازم است.

نوار را باید به یک قاب خالی با سیم آویزان کرد و با یک چراغ الکلی روشن کرد. پس از بستن درب کندو، پس از بستن درب کندو، تمام سوراخها و درزهای کندو را باید گرفت تا دود حاصله هدر نرود. پس از یک ساعت درب کندو را باز می کنیم و صبح روز بعد کف کندو را تمیز می کنیم.

پریزین:

این دارو به شکل مایع است. کنه کشی سیستمیکی که به صورت امولسیون وارد بازار شده است. امولسیون پریزین را به نسبت یک به پنجاه در آب حل کرده و 50 سانتیمتر مکعب از محلول رقیق شده جهت یک کندو مورد استفاده قرار می گیرد. برای گرفتن نتیجه بهتر از مصرف پریزین باید تمام لاروها از کندو خارج کرده و در دو نوبت به فاصله چهار روز در روی توده زنبور عسل در داخل کندو پاشیده می شود.

آپیتول:

کنه کشی است سیستمیکی که به صورت پودر به بازار عرضه شده است. آپیتول را به دو روش برای کنترل کنه واروآ به کار می برند. یکی از طریق خوراندن شربت به زنبوران است که بسته های 10 گرمی آپیتول را در سه قاشق غذا خوری آب ولرم کرده و با 5/2 لیتر شربت مخلوط می کنند. این شربت را به مقدار نیم تا یک لیتر ( بسته به اندازه کلنی) به زنبوران کندو می خوارنند.

روش دیگر پاشیدن روی زنبوران کندو است. برای این کار 150 گرم شکر را در نیم لیتر آب ولرم حل کرده و سپس بسته 10 گرمی آپیتول را در آن حل می کنند. از محلول تهیه شده 50 تا 100 میلیلیتر (بسته به اندازه کلنی) به طور یکنواخت در بین شانها و روی زنبورهای کندو می پاشند. یک هفته بعد همین عملیات را تکرار می کنیم.

بایوارول:

این ماده از طریق تماس باعث مرگ کنه ها می شود . این دارو بصورت نوار جهت کاربرد در کندو به بازار عرضه می شود. برای هر کلنی متوسط (10 قاب جمعیت) چهار نوار در یک نوبت توصیه شده است. نوارها را باید به مدت چهار تا هشت هفته بین قابهای کندو آویزان کرد و سپس از کندو خارج و معدوم کرد.

آپیسان:

آپیسان نیز از طریق تماس باعث مرگ کنه ها می شود. این دارو را به صورت نوارهای پلاستیکی با ماده موثر فلو والینات آغشته کرده اند و به بازار عرضه کردند. معمولا برای کنترل کنه واروآ دو نوار آپیسان در یک کندوی متوسط بین قابهای سه و چهار تا هفت و هشت قرار می دهند و پس از شش تا هشت هفته آنها را از کندو خارج و معدوم کنند.

اسید فرمیک:

اسید فرمیک را در داخل کندو قرار می دهند تا بتدریج تدخین شده و باعث مرگ کنه ها شود. برای یک کلنی متوسط درمجموع 80 تا 120 میلیلیتر اسید فرمیک 65 درصد مصرف می شود. بدین منظور 20 تا 30 میلیلیتر اسید فرمیک 65 درصد را در یک ظرف، بطری شیشه ای یا پلاستیکی یا فنجان کوچک ریخته و در مدخل آن یک گلوله پنبه قرار می دهند یا با یک لایه پارچه تنظیف می بندند و در کف کندو قرار می دهند تا بتدریج تدخین شود این کار را چهار مرتبه و به فاصله چهار روز تکرار می کنند. یکی از مزیتهای اسید فرمیک این است که بخار آن می تواند به داخل سلولهای دربسته نوزادان نفوذ کند و باعث مرگ کنه ها شود. اسید فرمیک را باید در روزهای مناسب که هوا آفتابی و دما از 15 درجه سانتیگراد بالاتر باشد استفاده کرد.

استفاده از سموم باید توجه داشت که دارو روی کلنیهای زنبورعسل به گونه ای باید بکار رود که این مواد به داخل عسل را پیدا نکند چون باقیمانده آنها در عسل برای مصرف کننده خطرناک است.

لذا بهترین زمان مصرف آنها در اواخر تابستان و اوایل پاییز است یعنی وقتی که عسل مازاد کلنیها برداشت شده و برای زمستان گذرانی آماده می شوند.

کشف روش جدید مبارزه با کنه واروا

محققان دانشگاه فلوریدا موفق به یافتن روشی جدید برای به دام انداختن انگل واروا شدند.

به گزارش ایانا و به نقل از ساینس دیلی، محققان دانشگاه فلوریدا موفق به یافتن روشی جدید برای به دام انداختن انگل واروا شدند. محققان درصدد آزمایش یک تله با استفاده از مواد شیمیایی طبیعی جذب‌کننده هستند.

انگل واروا در طبیعت به این ترکیبات وابسته است تا در بدن زنبور‌عسل بالغ و تخمهای آن استقرار یابد و از لنف خونی آن تغذیه کند. در نتیجه خسارت شدیدی ظرف چند ماه به زنبورداران وارد می‌آید. اما در این روش، با استفاده از بوی جاذب زنبورهای عسل سبب دوری انگل از میزبانی که در نظر گرفته می‌شوند و آن را به سمت صفحه‌ای چسبنده می‌کشانند که سرانجام از گرسنگی در آن جان خواهد داد.

در آزمایشهای مقدماتی، این روش سبب کاهش 35 تا 50 درصدی انگل واروا شده است.

ظاهراً، مصرف مقدار بیشتری از این مواد شیمیایی طبیعی برای کشاندن انگل به تله‌ها تاثیر چندانی در فعالیت طبیعی و عادی زنبورهای عسل در کندوها ندارد.

محققان ابراز امیدواری کرده‌اند که موفقیت این تحقیق سبب جذب صنایع برای توسعه این روش گردد.[/JUSTIFY]


نمایه کاربر
mellifera
مدیر سایت زنبورعسل ایران
مدیر سایت زنبورعسل ایران
پست: 4166
تاریخ عضویت: پنج‌شنبه ۲۵ آذر ۱۳۸۹, ۱۲:۰۰ ق.ظ
محل اقامت: آذربایجان شرقی-مرند
تشکر کرده: 4565 دفعه
تشکر شده: 2800 دفعه
تماس:

Re: کنه واروا و راه های مبارزه با آن

پست توسط mellifera »

[JUSTIFY]انگل واروآ زنبور عسل یا کنه واروآ زنبور عسل

كنه واروآ _ VARROA JACOBSONI _ اولین بار در سال 1904 روی زنبور هندی A.INDICA دیده شد كه روی آن حشره به صورت حیوانی بی خطر و بی آزار زندگی می كرد. در سال 1918 درباره شكل و وضع زندگیش نیز اندكی شرح داده شد. از این دو مورد گذشته دیگر نه حرفی از آن بود و نه اینكه در عمل چیزی از وی دیده شده تا 35 سال پیش هم به صورت انگلی جدی در منابع زنبور داری اصلا مطرح نبود. ولی در این فاصله به طور اتفاقی روی A. MELLIFERRA یا زنبور عسل معمولی انتقال یافته و از همین جا فاجعه شروع شد چون روی میزبان تازه شرایطی بهتر و جالب تر برای رشد و زندگیش پیدا نموده و به شکل بی سابقه تكثیر و انتشار یافت و قسمت اعظم زنبور داری های آسیا و اروپا را آلوده و نمود و بعد به انگلستان و آمریكای شمالی و استرالیا و نیوزلند راه یافته است.

تلفات واروآ آنقدر زیاد است كه به تنهایی بیش از تلفات بقیه بیماری ها با هم می باشد. به صورت انگل روی زنبور عسل معمولی اولین بار در سال 1958 در ژاپن ملاحظه شد. پس از آن در سال 1964 در خاور دور و روسیه، در سال 1970 در آلمان و در سال 1983 در ایران دیده شد. كنه مزبور از راه آذربایجان و تركیه توانست به داخل ایران نفوذ و تقریبا تمام زنبور داری های كشور ما را در استان های مختلف آلوده نماید.

علائم انگل واروآ زنبور عسل یا کنه واروآ زنبور عسل

لاروهائی كه كمتر گرفتار شده باشند تا اندازه ای طبیعی متولد می گردند ولی لاروهای كه كنه هایشان زیاد باشند ( مثلا تا 20 عدد ) رشدشان دچار اختلالاتی می گردد. پس از تولد نیز اغلب نقص عضو نشان می دهند. كنه واروآ جمعیت را مضطرب و ناراحت می كند. در نتیجه زنبورها عسل زیادتری مصرف می نمایند و دنبالش هم حالت اسهالی به خود می گیرند. هرگاه تعدادشان خیلی زیاد باشد آنها را در دیواره های داخلی كندو روی قاب ها و در سوراخ پرواز می توان دید. زنبور دار زمانی ملتفت وجود این انگل می گردد كه 25 درصد زنبورها آلوده باشند. هرگاه مبارزه جدی برضدش صورت نپذیرد جمعیت بزودی نابود خواهد گشت. از شروع این بیماری تا از بین رفتن جمعیت 3 تا 5 سال بیشتر وقت نمی گیرد ولی اغلب خیلی زودتر از بین می رود.

عامل انگل واروآ زنبور عسل یا کنه واروآ زنبور عسل

عامل این آفت, كنه ایست بنام VARROA كه روی بدن زنبور عسل زندگی می كند ولی رشدش در داخل سلول های سربسته كارگران و به ویژه سلول های سربسته نرها انجام می پذیرد. وی سلول های نر را برای تخمگذاری ترجیح می دهد چون مدت سرپوشیدگی سلول های آن بیشتر است و قادر است در داخل آن 2 نسل تولید نماید. ( مدت سرپوشیدگی سلول های كارگر 12 روز و نرها 15 روز ) حال آنكه داخل سلول های كارگران تنها یك نسل تولید می كند. كنه ها پس از بیرون آمدن از تخم ها به بدن لاروهای زنبور عسل چسبیده و از خون و لنف آن تغذیه می نمایند. در نتیجه لاروهای زنبور عسل از رشد طبیعی باز مانده و اغلب ناقص العضو متولد می گردند. در هر سلول 1 تا 8 كنه ماده واروآ وارد و با لارو زنبور عسل زندگی می كند و در آنجا هر كدامشان 3 تا 5 و به روایتی حتی تا 37 عدد تخم می گذارند. تنها 48 ساعت پس از پوشیدن سرسلول ها كنه های 8 پا تولد یافته و همان جا نیز به سرعت بالغ شده جفتگیری می كنند. همه نرها پس از جفتگیری مرده و ماده ها زنده می مانند. با باز شدن سرسلول های مومی به وسیله زنبور عسل آنها نیز سلول ها را ترك گفته روی سطح شان ها پخش و به داخل سلول های نر دیگر برای تخمگذاری بعدی نفوذ می نمایند.

راه انتقال انگل واروآ زنبور عسل یا کنه واروآ زنبور عسل

انتقال این كنه از كندویی به كندوی دیگر مستقیما به وسیله زنبورهای نر صورت می گیرد كه می توانند آزادانه از هر كندو به كندوی دیگر بروند و در نتیجه این كنه را با خود از جمعیتی به جمعیت دیگر انتقال دهند. انتشار كنه واروآ خیلی سریع صورت می گیرد. به طوریكه در صورت مهاجرت ندادن كندوها در سال اول تا شعاع 3 كیلومتر و در سال دوم تا شعاع 6 كیلومتری كندوی آلوده و گرفتار این بیماری منتشر می گردند كه این خود معادل سطحی به وسعت 100 كیلومتر مربع می باشد. در زمستان ماده های كنه واروآ به تعداد نسبتا كم بدون زاد و ولد روی قسمت های نرم شكم زنبور عسل یعنی در فواصل بین حلقه های كیتنی شكمشان سخت می چسبند و زمستان را در همان جا می گذرانند. ازدیادشان هم تنها در داخل سلول هائی كه لاروها در آن در حال رشدند امكان پذیر است و تصور بر این است كه از خون لنف زنبور عسل تغذیه می نمایند.

طرز تشخیص انگل واروآ زنبور عسل یا کنه واروآ زنبور عسل

بزرگی این كنه باعث می شود كه با چشم غیر مسلح نیز بتوانیم آنها را ببینیم. نرها حدود 8/0 میلی متر و شكلشان دایره ای می باشند. ماده ها بیضی شكلند و قطر بزرگشان 5/1 تا 9/1 میلی متر است. در مراحل اولیه بعد از تولد رنگشان سفید متمایل به زرد است كه با ازدیاد سن به تدریج قهوه ای رنگ می گردند. در این حال داخل سلول ها روی لاروها یا شفیره های زنبور عسل به چشم دیده می شوند. نرها به رنگ شیری باقی می مانند و پوستشان نرم است و حال آنكه پوست ماده ها بتدریج كتینی و سخت می گردد. زنبور دار تنها زمانی ملتفت وجودش در كندو می گردد كه از هر 4 زنبور اقلا یكی گرفتار این انگل شده باشد. در این هنگام وی خواهد دید كه تعدادی از زنبورها نقص عضوی دارند مثلا فاقد پر بوده و قادر به پرواز نیستند و یا حتی با وجود داشتن پر نمی توانند پرواز كنند. خیلی از مواقع زنبورها دست جمعی كندو را ترك گفته و مثل زمان بچه دادن روی یك شاخه به صورت خوشه جمع می گردند. این كار برخلاف بچه دادن طبیعی می تواند حتی در پاییز اتفاق بیفتد

پیشگیری از انگل واروآ زنبور عسل یا کنه واروآ زنبور عسل

تاكنون داروئی برای پیشگیری از انتشار این انگل به بازارهای جهانی عرضه نگردیده است. تنها كاری را كه به این منظور می توان توصیه نمود زیاد كردن فاصله زنبورستان ها از یكدیگر می باشد به طوری كه فاصله بین آنها 10 كیلومتر و یا بیشتر باشد تا زنبورهای زنبورستان های مجاور نتوانند با یكدیگر تماس داشته و انگل مزبور از زنبورستانی به زنبورستان دیگر انتقال یابد. تازه این كار نیز نتیجه صد در صد نمی تواند بدهد چه زنبورهای نر بعضی از مواقع فواصل زیادتری را طی می نمایند و در نتیجه می تواند با وجود بر این به داخل كندوهای زنبورستانی كه در فاصله 10 كیلومتری یا بیشتر قرار دارد نفوذ كرده آن را آلوده كنند ولی به هر حال این كار باعث تخفیف زیادی در آلوده كردن زنبورستان ها شده و بیماری به زحمت انتقال می یابد و در نتیجه سرعت انتشارش بسیار كندتر شده و خیلی از مواقع حتی اصلا انتشار نمی یابد. هنگام خرید زنبورها نیز باید دقت كامل نموده و از خرید جمعیت های آلوده حتما خودداری كرد.

معالجه یا درمان انگل واروآ زنبور عسل یا کنه واروآ زنبور عسل

مبارزه با كنه واروآ كار مشكلی است چه قسمت اعظم زندگی این كنه داخل سلول های سرپوشیده می گذرد و در نتیجه دسترسی مستقیم به آنها نداریم و تمام سمپاشی ها در و‌ی اثر نخواهند داشت با وجود بر این داروهای زیر برای مبارزه پیشنهاد شده اند.

1- فنوتیازین _ PHENOTHIAZINE _ 3 بار، هر بار 5/1 گرم و جمعا 5/4 گرم.

2- واروآزین ( فنوتیازین + پارافورم آلدئید ) 3 بار.

3- سینه آكار _ SINEAKAR _ در رومانی از آن استفاده می شود ( تركیباتش نامعلوم است ) به گفته رومانیاییها نتایج خوبی از آن گرفته شده. ( به شكل پودر است )

4- باندهای كلرفنول _ CHLOR – PHENOL

5- FOLBEXV ( كلر بنزیلات _ CHLORBENZILAT ) با 2 یا 3 برابر غلظت كه برای شپشک BRAULA – COECA استفاده می شود ولی امكان از بین رفتن ملكه نیز وجود دارد.

6- واروستان بایر _VAROSTAN – BAYER ( ژاپن ) گویا با یك بار استفاده 90 درصد كنه ها را از بین می برد. ولی زنبورها هم به طور موقت حس تغذیه لاروهایشان را نیز از دست می دهند.

7- نفتالین مخلوط با گوگرد و به نسبت 1 قسمت نفتالین با 4 قسمت گوگرد.

8- معالجه با گرما : تمام كندو با جمعیت را مدت 10 الی 15 دقیقه در گرمای 46 تا 49 درجه قرار می دهند. به قرار اطلاع در این مدت كوتاه ملكه زنبورها و لاروها صدمه ای نمی بینند. در ایران دود دادن به وسیله نوارهای FOLBEXV به مدت سه هفته و هفته ای یك نوار برای هر كندو نتایج خوبی داده و شخصا نیز از این روش راضی تر هستم.

9- پری زین _ PERIZINكه بیش از همه در آلمان غربی از آن استفاده می شود و گو اینكه نتایج جالبی هم داده ولی كنه واروآ را به طور كامل و صددرصد از بین نمی برد. پری زین مایع است و مستقیما روی قاب ها در داخل كندو پاشیده می شود.

10- تغییر محل شان های آلوده با سلول های سرپوشیده از كندو های مختلف به داخل یك كندو و به انتظار بیرون آمدن لاروها و آنگاه دود دادنشان با FOKBEXV از یك طرف و از طرف دیگر آویزان نمودن شانها با لاروهای سرباز در كندوی دیگر و دود دادن فوری آنها که بهترین زمان برای این كار پاییز است.

11- استفاده از دیواره های مومی قالب زده با سلول های نر. پس از آویزان كردنشان در داخل كندو زنبورها تمام آنها را با سلول های نر می سازند و ملكه نیز داخلشان تخم نر می گذارد. پس از پوشیده شدن سرشان با موم، آنها را با همه كنه های واروآ كه به داخل سلولها نفوذ كرده اند از بین می برند. مثلا شانها را ذوب می كنند كه در اینجا كنه های واروآ می سوزند.

12- استفاده از نوارهای آپیستان درون کندو.

13- استفاده از لاینهای اصلاح نژاد شده که به صورت خودکار با این کنه مبارزه می کنند.

منبع : کتاب زنبور عسل و پرورش آن از دکتر شهرستانی, پدر زنبور داری ایران[/JUSTIFY]
نمایه کاربر
mellifera
مدیر سایت زنبورعسل ایران
مدیر سایت زنبورعسل ایران
پست: 4166
تاریخ عضویت: پنج‌شنبه ۲۵ آذر ۱۳۸۹, ۱۲:۰۰ ق.ظ
محل اقامت: آذربایجان شرقی-مرند
تشکر کرده: 4565 دفعه
تشکر شده: 2800 دفعه
تماس:

Re: کنه واروا و راه های مبارزه با آن

پست توسط mellifera »

[CENTER][CENTER]آدرس اصلي اين مبحث:

post1213.html#p1213
[/CENTER][/CENTER]
قفل شده قفل شده

چه کسی حاضر است؟

کاربران حاضر در این انجمن: کاربر جدیدی وجود ندارد. و 32 مهمان